การจัดทำฐานข้อมูลและพัฒนาสารสนเทศเกี่ยวกับสภาพภูมิอากาศเพื่อสนับสนุนการตัดสินใจในการปรับตัวต่อการเปลี่ยนแปลงสภาพภูมิอากาศของชุมชนท้องถิ่น

การจัดทำฐานข้อมูลและพัฒนาสารสนเทศเกี่ยวกับสภาพภูมิอากาศเพื่อสนับสนุนการตัดสินใจในการปรับตัว

ต่อการเปลี่ยนแปลงสภาพภูมิอากาศของชุมชนท้องถิ่น

โดย
มหาวิทยาลัยเทคโนโลยีราชมงคลอีสาน วิทยาเขตขอนแก่น  
สำนักงานเลขานุการคณะกรรมการลุ่มน้ำชี สำนักงานทรัพยากรน้ำภาค 4
คณะทำงานกิจกรรมความริเริ่มการเปลี่ยนแปลงสภาพภูมิอากาศและการปรับตัวในลุ่มน้ำโขง (CCAI)
พฤศจิกายน 2554

ความเป็นมา

คณะกรรมาธิการแม่น้ำโขง (Mekong River Commission : MRC) ได้เล็งเห็นความสำคัญของผลกระทบต่อการเปลี่ยนแปลงสภาพภูมิอากาศ เนื่องจากลุ่มน้ำโขงตอนล่างมีความเปราะบางต่อการได้รับผลกระทบจากการเปลี่ยนแปลงสภาพภูมิอากาศ คณะกรรมาธิการแม่น้ำโขงจึงได้ริเริ่มโครงการกิจกรรมการปรับตัวต่อการเปลี่ยนแปลงสภาพภูมิอากาศ (Climate Change Adaptation Initiative: CCAI) และได้รับความเห็นชอบจากที่ประชุมคณะกรรมการของคณะกรรมาธิการแม่น้ำโขง ในเดือนปี พ.ศ. 2552 และได้เริ่มดำเนินการในเดือนสิงหาคม เป็นต้นมา โครงการริเริ่มกิจกรรมการปรับตัวต่อการเปลี่ยนแปลงสภาพภูมิอากาศเป็นโครงการระยะยาว 17 ปี จนถึงปี พ.ศ. 2568 ซึ่งเป็นการดำเนินงานของประเทศสมาชิก ร่วมกับหน่วยงานระดับภูมิภาค และองค์กรพัฒนาต่างๆ เป้าหมาย วัตถุประสงค์ และผลลัพธ์ของโครงการ เพื่อการสร้างความรู้และพัฒนาศักยภาพของหน่วยงานระดับชาติและหน่วยงานที่เกี่ยวข้องในการคาดการณ์การเปลี่ยนแปลงสภาพภูมิอากาศ การประเมินผลกระทบ การวางแผนการปรับตัว การผนวกกิจกรรมการปรับตัวต่อการเปลี่ยนแปลงสภาพภูมิอากาศกับการวางแผนพัฒนาในระดับท้องถิ่น ระดับชาติ และระดับลุ่มน้ำ สำหรับกิจกรรมริเริ่มการปรับตัวของประเทศไทย คณะกรรมาธิการแม่น้ำโขงและคณะกรรมาธิการแม่น้ำโขงประเทศไทยได้คัดเลือกลุ่มน้ำยังซึ่งเป็นลุ่มน้ำย่อยของลุ่มน้ำชี เป็นพื้นที่ดำเนินการศึกษาความเปราะบาง ความเสี่ยง เรียนรู้ ถอดบทเรียนและสาธิตกิจกรรมการปรับตัวต่อสภาพภูมิอากาศ ได้รับงบประมาณสนับสนุนจากสำนักงานคณะกรรมาธิการแม่น้ำโขง ปีงบประมาณ พ.ศ. 2554 ตามหนังสือคำขอของสำนักงานคณะกรรมาธิการแม่น้ำโขงประเทศไทย ที่ 0606/2751 ลงวันที่ 27 กรกฎาคม พ.ศ. 2553

จุดประสงค์ของการศึกษา
ศึกษาการเปลี่ยนแปลงสภาพภูมิอากาศและการปรับตัวในลุ่มน้ำโขง (CCAI) ในพื้นที่สาธิตกระบวนการวางแผนการปรับตัวจากการเปลี่ยนแปลงสภาพภูมิอากาศในพื้นที่ลุ่มน้ำนำร่อง  ลุ่มน้ำยัง

• ศึกษาจาก Global Circulation Models (GCMs) โดยใช้วิธีการ Downscaling technique
• ศึกษาความสัมพันธ์ระหว่างปริมาณฝนกับน้ำท่าโดย Swat-hydrological models และการใช้น้ำของพืชจาก Cropwat-Climwat Program
• ศึกษาความเสี่ยง CCAI โดยการทำ Emission scenarios SRES  กรณี A2 และ B2

ขอบเขตของการศึกษา

• ข้อมูลอุตุนิยมวิทยา เช่น ฝน อุณหภูมิ การระเหย ปริมาณน้ำท่า รวบรวมมาจากหน่วยราชการหลายหน่วยงานในลุ่มน้ำชี รวมทั้งข้อมูลทางเศรษฐกิจและสังคม
• การใช้วิธี Downscaling Techniques โดยผ่าน GCMs  Model จาก Start-Southeast Asia  START Regional Center ( 2010)
• ฐานข้อมูลจาก GCMs นำมาตรวจสอบความถูกต้อง และความน่าเชื่อถือกับข้อมูลจากหน่วยราชการต่างๆ
• ฐานข้อมูลจาก GCMs นำมาจากThe climate change scenario for Thailand is based on results from NCEP/NCAR และตรวจสอบความถูกต้องกับ 8 Global Circulation Models.
• การทำ Emission scenarios SRES กรณี A2 และ B2 ทำช่วงละ 10 ปี จากปี ค.ศ. 2010 ถึง 2060 โดยกำหนด Baseline periods ระหว่าง ค.ศ. 1961 ถึง 2009
• แผนที่ DEM นำมาจากหน่วยราชการหลายหน่วยงานในลุ่มน้ำชี
• การหาความสัมพันธ์ใช้ Hydrological rainfall-runoff model ;  SWAT : MRC โดยทำแบบจำลองในสภาพอดีต ปัจจุบัน และอนาคต  สำหรับปริมาณการใช้น้ำในการปลูกพืชใช้ Cropwat-Climwat Program: FAO สำหรับการคำนวณในสภาพต่างๆ